Ներդրումային հնարավորություններ Հայաստանում -

Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում գտնվող Հայաստանը զգալի առաջընթաց է գրանցել տարբեր տնտեսական ոլորտներում՝ դիրքավորվելով որպես ներդրողների համար գրավիչ վայր։ Աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներին չնայած, Հայաստանի հանձնառությունը տնտեսական բարեփոխումներին, տեխնոլոգիական առաջընթացին և կայուն զարգացմանը առաջարկում է ներդրումային հնարավորությունների լայն շրջանակ։

Տեխնոլոգիական ոլորտ. Զարգացող Սիլիկոնային հովիտ
Հայաստանի տեխնոլոգիական ոլորտը զգալի աճ է գրանցել, ինչի շնորհիվ այն ստացել է զարգացող «Սիլիկոնային հովիտ» անվանումը։ ՏՏ ընկերությունների թիվը կրկնապատկվել է, իսկ այս ոլորտում զբաղվածությունը 2022 թվականի համեմատ աճել է 30%-ով։ Համաշխարհային տեխնոլոգիական հսկաներ, ինչպիսիք են Nvidia-ն, Adobe-ն, Cisco-ն, Microsoft-ը և Synopsys-ը, գործունեություն են ծավալել Հայաստանում՝ ընդգծելով դրա ներուժը որպես տեխնոլոգիական կենտրոն։ Տեղական հաջողությունները, ինչպիսիք են Picsart-ը և CodeSignal-ը, ավելի են ընդգծում երկրի նորարարական ոգին։ ՏՏ մասնագետների ներհոսքը, մասնավորապես հարևան երկրներից, խթանել է այս ոլորտը՝ նպաստելով 2022 թվականին ՀՆԱ-ի 12.6% աճին։

Վերականգնվող էներգիա. բնական ներուժի օգտագործումը

Հայաստանի վերականգնվող էներգիայի ոլորտը ներկայացնում է զգալի ներդրումային հնարավորություններ, մասնավորապես հիդրոէլեկտրակայանների և արևային էներգիայի ոլորտներում։ Երկիրը հպարտանում է 1293 ՄՎտ ընդհանուր տեղադրված հիդրոէլեկտրակայանների հզորությամբ։ Այնուամենայնիվ, շատ փոքր հիդրոէլեկտրակայաններ պահանջում են արդիականացում՝ արդյունավետությունը և շրջակա միջավայրի համապատասխանությունը բարձրացնելու համար։ Արևային էներգիան մեկ այլ խոստումնալից ուղի է, որի միջին տարեկան արևային հոսքը կազմում է մոտավորապես 1720 կՎտժ մեկ քառակուսի մետրի համար, գերազանցելով եվրոպական միջին 1000 կՎտժ-ը։ Կառավարությունը առաջնահերթություն է տվել արևային էներգիայի զարգացմանը՝ նախատեսելով մրցույթներ 210 ՄՎտ հզորության համար և նպատակ ունենալով մինչև 2030 թվականը հասնել 1000 ՄՎտ-ի։ Քամու էներգիայի ներուժը գնահատվում է 450 ՄՎտ, իսկ մի քանի լեռնանցքներ ընտրվել են որպես զարգացման համար օպտիմալ վայրեր։ Երկրաջերմային ռեսուրսները նույնպես ներուժ ունեն, ինչպես Կարկառի, Սիսիանի և Ջերմաբյուրի նման վայրերը, որոնցից յուրաքանչյուրը գնահատվում է մինչև 30 ՄՎտ հզորություն։
REAB

Ենթակառուցվածքների զարգացում. Դիմացկունության կառուցում
Համաշխարհային բանկի խումբը հաստատել է Հայաստանի համար նոր հնգամյա Երկրի գործընկերության շրջանակը (CPF) (2024–2028), որը կենտրոնանում է ենթակառուցվածքների, աշխատատեղերի ստեղծման, մարդկային կապիտալի և տնտեսական ու կլիմայական ցնցումների նկատմամբ դիմադրողականության վրա: Համաշխարհային բանկը նախատեսում է տրամադրել 500-700 միլիոն դոլար ֆինանսավորում, մինչդեռ IFC-ն նախատեսում է ներդնել 300-500 միլիոն դոլար կայուն ենթակառուցվածքներում (կանաչ էներգիա, ջուր, տրանսպորտ և թվային կապ): Մասնավոր հատվածի համաֆինանսավորման հետ մեկտեղ, նախաձեռնությունը կարող է մոբիլիզացնել մինչև 1 միլիարդ դոլար՝ Հայաստանի բարեփոխումներին և երկարաժամկետ աճին աջակցելու համար:

Մարդկային կապիտալ. Ներդրումներ կրթության և նորարարության մեջ
Հայաստանի կողմից STEM կրթության և նորարարության վրա ուժեղ շեշտադրումը նրա տնտեսական աճի հիմնական շարժիչ ուժն է: TUMO տեխնոլոգիական կենտրոնների, դպրոցներում Արմաթ լաբորատորիաների և «Ինժեներական քաղաքի» նախագծի նման նախաձեռնությունները ձևավորում են որակավորված աշխատուժ: Կառավարության կողմից 2024 թվականի Նորարարության և տեխնոլոգիաների համաշխարհային կոնգրեսի (WCIT) հաջողությամբ անցկացումը ընդգծում է նրա ձգտումը՝ ինտեգրվելու համաշխարհային տեխնոլոգիական էկոհամակարգին, մի ռազմավարություն, որն արդեն իսկ գրավում է Microsoft-ի և Nvidia-ի նման ընկերություններին: Նորարարությունը խթանելով՝ Հայաստանը նպատակ ունի դառնալ տարածաշրջանային տեխնոլոգիական կենտրոն, որի ՏՏ արտահանումը տարեկան մոտ 1 միլիարդ դոլար է կազմում։
Տեխնոլոգիայից զատ, Հայաստանի ուշադրությունը վերականգնվող էներգիայի, ենթակառուցվածքների արդիականացման (օրինակ՝ Հյուսիս-Հարավ ճանապարհային միջանցք) և մարդկային կապիտալի զարգացման վրա ուժեղացնում է նրա ներդրումային գրավչությունը: ԵՄ-ի, Համաշխարհային բանկի և USAID-ի հետ գործընկերության աջակցությամբ՝ երկրի տնտեսական դիվերսիֆիկացման ջանքերը մեծացնում են դիմադրողականությունը և դիրքավորում այն ​​կայուն, երկարաժամկետ աճի համար։